چۆنیەتی نووسینی پەڕاوێزێکی باش - 5 بڕگەی حاڵەتەکان

وتارێک بە شێوەیەکی گشتی بە سادەیی پارچەیەکی نوسراوە کە ئارگیومێنتی نووسەر پێشکەش دەکات، بەڵام هەندێک جار پێناسەی تەواو نادیارە و هەموو ئەو شیعر و ڕاپۆرت و ڕۆمان و وتار و کورتە چیرۆک و تەنها نامیلکە لەخۆدەگرێت وتارەکان لە مێژوودا هەمیشە پەروەردەیی و فەرمین لە سەردەمی ئەمڕۆدا بەشێوەیەکی گشتی کەمتر فەرمین ڤێرژنی باو لە وتارێک ئەمڕۆ زۆر جار کارێکە کە یەک بیرۆکەی بە شێوەیەکی ڕوون و پوخت پێشکەش دەکات. لە کاتێکدا بە هۆی زۆرەوە دەتوانرێ وتار بنوسرێت، چوار سەرەتایی هەن کە پێوەرەکانی نووسینی وتاری باش ئاگادار دەکەنەوە.

بۆ دەستپێکردن بە، دەبێت وەسفیی بێت. وتارێکی وەسفیی بریتییە لەوەی کە هەندێک وەسفی ئەو بابەتە بەکاردێنێت کە باسی دەکات. ئەمە دەبێت وەسفێکی ڕێک و دروست بێت بۆ بابەتەکە و هیچی تر نەبێت. مەرج نییە هەموو وردەکارییەک لەبارەی بابەتەکەوە پێشکەش بە خوێنەران بکرێت، بەڵام پێشکەشکردنی چەند ئاماژەیەک بۆ ئەوەی باس دەکرێت یارمەتیدەرە چەند نموونەیەک لە وتاری وەسفی باش وتارن لەسەر فەلسەفە و مێژوو و زانست و تەکنەلۆجیا و بازرگانی و شوێنە هاوشێوەکان

دووەم، وتارەکە دەبێت مشتوومڕ بێت. وتارە مشتو مڕەکان لە هەردوو لایەنی دیبەیتێک دەکۆڵنەوە و مشت و مڕ و ڕاستیەکان لە لایەن هەر لایەکەوە پێشکەش دەکەن. زۆرجار دانەرەکە دەست پێدەکات بە پێشکەشکردنی مشت و مڕەکەی و پاشان مشتومڕی لەسەر دەکات یان هانی دیدی دژ دەدات. ئامانجی جۆری وتارەکە ئەوەیە کە خوێنەری قایل بکات ئەمە جۆرێکە لە دیبەیتێکی ئەدەبی کە لەوانەیە زۆر قایلکەر بێت و لەوانەیە زۆر سەرنج ڕاکێش بێت بۆ خوێنەر.

سێیەم، دۆکیومێنتە ئەکادیمیەکان پێویستە تەواو بن. هەوڵدان بۆ دەربڕینی هەر هەست و سۆزێک یان هاندانێک لە کاری نووسراودا بەجدی کاریگەریەکەی سنوردار دەکات مەبەست لە وتارە ئەکادیمییەکان ئەوەیە کە خوێنەر قایل بکات لە ڕێگەی بەکارهێنانی زمانێکی ورد و دەمەقاڵەی ورد. کاتێک هەندێک جۆر لە وتارەکان زۆر بابەتی جیاواز چارەسەر دەکەن و زۆر بیروبۆچوون دەکەن، هەندێکی تر زۆر زیاتر گونجاون بۆ دابینکردنی زانیاری. ئامانجی هەر وتارێکی ئەکادیمی گەیاندنی هزر و تێڕوانینەکانی نووسەرە لە کاتێکدا کە توانیویەتی خوێنەری لە چوارچێوەی هزری نووسەردا بهێڵێتەوە

چوارەم، زۆر گرنگە کە دڵنیا بیت کە ئارگیومێنتەکانت بەباشی بیر کراوەتەوە و زانیاریەکانت لەگەڵ ئەو مشت و مڕانەی کە لە پەرەگرافەکەدا پێشکەش کراون هاوڕان. بە نمونە کاتێک لە وتارێکی ئەکادیمیدا باسی فەلسەفە دەکرێت نووسەر بە بەرهەمهێنانی ئارگیومێنتێکی زۆر سادە دەست بە وتارەکە بکات کە زۆربەی مرۆڤەکان ئاژەڵن لە پەرەگرافی داهاتوو نووسەر لەوانەیە فراوان بێت لەسەر ئەم مشت و مڕێکی خاڵیکردنەوەی سەرهێڵە بە زیاتر بانگەشەی ئەوەی کە مرۆڤ ئاژەڵ نین و پاشان کۆتایی هێنان بە پەرەگرافەکە کە مشتومڕی دژی پەرەسەندن دەکات و شێوازی مانەوەی ماسی دەتوانێت وەک بەشێک بێت لە تاک کێشەی ئەم جۆرە مشتومڕە ئەوەیە کە ئارگیومێنتەکە پشت بە هۆکاری هەڵە دەبەستێت کە دەکرێت بە ئاسانی لەلایەن کەسێکەوە نیشان بدرێت کە ڕێکارێکی زانستی هەیە.

پێنجەم، لە کاتی داڕشتنی وتارە مشتو مڕەکانت پێویستە وشەکانت بە وریاییەوە هەڵبژێرن و تێزەکەت بە وریاییەوە هەڵبژێرن. تێزێک بیرۆکەی بنچینەیی وتارەکەتە. تێزەکەت پێویستە بە توێژینەوە و بەڵگەی سەرەتایی پشتگیری بکرێت. ئەو وتارانەی کە لێدوانی تێزە بەهێزەکان بەکاردێنن، پشتگیری دەکرێن لەلایەن نیشانە لاوەکیەکان و لێسەندنەوەکان لە سەرچاوە باوەڕپێکراوەکان، سەرنجی زیاتری پشکنینی ڕێزمان لە لایەن خوێنەرانەوە وەردەگیرێن و لەبەر ئەوە ئەگەری زیاتریان هەیە بۆ مۆڵەتە باڵاکان و گرووپەکان هەڵبژێردرێن. ئەو قوتابیانەی کە شارەزایی و شارەزایی پێویستیان نیە بۆ کاغەزی فاشیۆن زۆرجار نمرەی شکست دەهێنن بۆ وتارەکانیان تەنها لەبەر ئەوەی کە پابەند نەبوون بە دەرەهێڵی ئەم ڕێکخستنە.